17.03.2019.
Višegrad – Bukica Romano, rođena 1924. godine u jevrejskoj porodici Montiljo.
Prema zapisima poznatog višegradskog novinara i hroničara, pokojnog Ljubomira Mutapčića, Višegrad su, počev od devetnaestog vijeka počeli da naseljavaju Jevreji, prvo sefardi (trgovci i zanatlije), a potom i aškenazi (preduzetnici, ljekari, apotekari). Tako ih je 1908. bilo 177, a kad su uz sefarde, sa tadašnjim velikim investicijama na uskotračnoj pruzi i šumarstvu, počeli da dolaze i aškenazi, njihov broj se 1910. povećao na 265.
„Preduzimljivi i štedljivi višegradski Jevreji podigli su gotovo sve današnje stare zgrade u glavnoj Ulici kralja Petra prvog, uključujući i Lotikin hotel na višegradskom trgu Palih boraca, današnju zgradu Boračke organizacije, izgrađenu 1905, jednu od najljepših sinagoga u BiH, te staru zgradu MUP-a pored Rzava“, zapisao je Mutapčić.
Ratovi i seobe u druge krajeve svijeta višegradske Jevreje „preselili” su u sjećanja.
Bukica Romano se 1946. godine, nakon izlaska iz logora „Bergen-Belzen“, udala za poznatog višegradskog mesara, Avrama Mamića Romana, koji je 1938. na Jevrejskom groblju na Okolištima, zajedno sa sunarodnicima, sahranio Loti Cilermajer, čuvenu Lotiku, na koju još ne blijede sjećanja najstarijih Višegrađana. U završnom dijelu romana „Na Drini ćuprija” Lotiku je opisao naajistaknutiji književnik i nobelovac Ivo Andrić.
Posljednja višegradsaka Jevrejka bila je obrazovana i govorila je nekoliko jezika, a među komšijama, bilo koje nacionalnosti, oduvijek je bila omiljena i izuzetno poštovana.
U prisustvu članova porodice, brojnih prijatelja, poznanika i komšija 16. februara 2017. godine, u Jevrejskom groblju na Okolištima iznad Višegrada, sahranjena je Bukica Romano.
Slavko Heleta
