17.01.2024.
BANJALUKA, SARAJEVO – Svaka tri dana u Bosni i Hercegovini od raka grlića materice premine jedna žena, odnosno na godišnjem nivou životnu borbu s ovom bolešću izgubi više od 110 pacijenata.
Prema podacima Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, od raka grlića materice godišnje se registruje 200 novooboljelih pacijenata, dok se zabilježi 50 smrtnih slučajeva od ove bolesti.
Da je slična situacija i u Federaciji BiH pokazuju podaci njihovog Zavoda za javno zdravstvo, gdje od raka grlića materice svake godine premine više od 60 žena.
“Humani papiloma virus, kao glavni uzročnik karcinoma cerviksa, odnosno vrata maternice, jedan je od ozbiljnih uzročnika smrtnosti u Federaciji BiH”, istakli su za “Nezavisne novine” iz ZZJZ Federacije BiH.
Prevencija i rano otkrivanje karcinoma grlića materice, kako za “Nezavisne novine” ističe doktorica Vesna Ćurić, specijalista ginekologije i akušerstva i medicinski direktor Zdravstvene ustanove “Medico-S”, od suštinske su važnosti.
“Često se rak grlića materice otkrije u kasnijim stadijima bolesti, kada je liječenje izazovnije, zbog nespecifičnih simptoma, što se događa u čak 60 odsto slučajeva. Karcinom grlića materice spada među najčešće i najsmrtonosnije oblike raka kod žena, ali je istovremeno jedan od najlakše izlječivih ukoliko se otkrije na vrijeme”, rekla je ona, dodajući da globalni podaci pokazuju da je ovaj tip raka drugi najčešći tip karcinoma među ženama širom svijeta.
Ključni uzrok raka grlića materice, prema riječima doktorice Ćurić, kod žena je HPV infekcija, koja je uzrokovana humanim papiloma virusom.
“Žene koje su seksualno aktivne, posebno one s više partnera, bez zaštite ili s oslabljenim imunitetom, izložene su većem riziku. Rizik se takođe povećava s godinama, što naglašava važnost redovnih Papa testova i HPV testova nakon 30. godine života”, navodi ona za “Nezavisne novine”.
Prema riječima doktorice Ives Šindrak, specijaliste ginekologije i akušerstva u Zdravstvenoj ustanovi “Libra S”, edukacija bi bila na prvom mjestu kada je riječ o prevenciji ove bolesti.
“S edukacijom o važnosti ovog problema bi trebalo da se započne što ranije, čak u nekom periodu školskog uzrasta, možda najbolje pričom o važnosti nekih zdravih životnih stilova i uticaju na navike koje nas mogu dovesti u povećan rizik od nastanka karcinoma grlića materice”, rekla je Šindrakova za “Nezavisne novine”.
Kako ističe, uprkos silnim naporima da se naglasi važnost same prevencije, broj žena sa premalignim i malignim lezijama na grliću je znatno veći.
Vakcina protiv humanog papiloma virusa u Srpsku je stigla u martu prošle godine, a do kraja decembra prema podacima Instituta Srpske vakcinu je primilo 2.380 osoba.
Kako je za “Nezavisne novine” ranije rekla Arnela Cerić Banićević, specijalista ginekologije i akušerstva u Univerzitetskom kliničkom centru RS i šef Porodilišta u Banjaluci, vakcinacija je apsolutna prevencija protiv te bolesti.
“Dokaz za to su zemlje koje su uvele tu vakcinaciju, te su smanjile incidencu karcinoma grlića materice”, kazala je Cerić Banićevićeva.
Ona je dodala da zemlje u okruženju poput Slovenije imaju dobre i pozitivne rezultate kada je u pitanju vakcinacija, dok je kod nas epidemija HPV-a.
Uvođenje vakcine protiv HPV-a, kako objašnjava Ćurićeva, ima potencijal da poboljša rezultate u borbi protiv raka grlića materice, međutim potrebno je vrijeme da vakcinacija ima uticaj na smanjenje incidencije raka.
“HPV vakcina pruža zaštitu od najopasnijih tipova HPV virusa povezanih s ovim oblikom raka. Važnost skrininga, poput redovnih Papa testova i HPV testiranja, i dalje ostaje ključna čak i uz uvođenje vakcine. Iako vakcina smanjuje rizik od infekcije, ona ne pruža potpunu zaštitu od svih tipova HPV-a, stoga je skrining i dalje važan alat u prevenciji raka grlića materice”, objašnjava Ćurićeva.
